مشاغل سخت و زیان آور به چه کارهایی اطلاق می‌گردد - موسسه حقوقی دادمهرگستر
کار سخت و زیان‌آور به چه کارهایی اطلاق می‌گردد؟
طبق تعریف آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور ، مشاغلی هستند که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار،غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغالِ کارگر، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد؛ که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغلکاهش یا حذف نمود.
از تعریف قانون می‌توان اینگونه نتیجه گیری کرد که برخی مشاغل، ذاتاً و ماهیتاً سخت و زیان بار هستند و حتی اعمال تغییرات فنی و بهداشتی، سختی و زیان‌باریِ ماهیت کار را تا حدودی کاهش می‌دهد امااز بین نمی‌برد.
در دسته مقابل، مشاغلی هستند که واجد صفت سختی و زیان باری بوده اما با تدابیر مناسب فنی، بهداشتی و امنیتی از جانب کارفرما، این صفت، در آنها قابل حذف است.
بنابراین کارهای سخت و زیان آور به دو دسته تفکیک می‌شوند:
گروه الف: مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیتِ شغل وابستگی دارد؛ اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما، سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود.
گروه ب: مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان آوری آنها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می‌گردد.
لیست مشاغل سخت و زیان‌آور
بر اساس تعاریف فوق، پیش فرض اصلی برای مشاغل سخت و زیان‌آور، فهرست مشاغلی است که به صورت آیین نامه، توسط شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار و شورای عالی کار تهیه شده و به تصویب وزارت کار و وزارت بهداشت رسیده است.
کار در معادناعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که ایجاب می‌نماید کارگران در تونل‌ها و راهروهای سر پوشیده به استخراج بپردازند.
کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و به طور کلی هر گونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل‌ها، راهروها یا میله‌های معدن انجام وظیفه نماید، می‌باشد.
حفر قنوات و چاه‌ها و فاضلاب‌ها و تونل‌های زیرزمینی و کار در مخازن سربسته.
تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌های مشغول به کار و کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب به نحوی که کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخارات زیان آور متصاعد از کوره باشد.
کارگرانی که مستقیماً و مستمراً در امرتولید درکارگاه هایدباغی، سالامبورسازی و روده پاک کنی اشتغال دارند و کار مستمر در گندابروها، جمع آوری، حمل و دفن زباله شهری.
کار کارگرانی که مستمراً به امر جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود (نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالن‌های پرورش طیور) در واحدهای دامداری و طیور اشتغال دارند.
کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از پنج متر از سطح زمین بر روی دکل‌ها، اتاقک‌های متحرک، داربست‌ها و اسکلت‌ها.
کار مداوم برروی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلوولت و بالاتر.
کارهایی که استمرار آنها موجبات ابتلا به بیماری‌ها حاصل از اشعه را فراهم می‌آورد، نظیر کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونساز به تشخیص مراجع ذی صلاح و به استناد قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب جلسه مورخ بیستم فروردین ماه ۱۳۶۸ مجلس شورای اسلامی.
کار در محل‌های با فشار محیط بیش از حد مجاز از قبیل غواصی.
کار مستمر در محیط‌هایی که با وجود رعایت مقررات حفاظتی و ایمنی موجبات بیماری‌های گوشی و یا کری کارگر را فراهم سازد.
کار در امور سمپاشی باغات و اشجار و مزارع و ضدعفونی اماکن و طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری در زمان سمپاشی.
کار کارگرانی که مستقیماً در امر تولید و ترکیب سموم و حشره کش ها اشتغال دارند در زمان انجام کار.
کار با وسایل دارای ارتعاش درحدی که برای سلامتی کارگر زیان آور باشد.
شاغلین در زندان‌ها و ندامتگاه‌ها که مستقیماً با زندانیان در ارتباط هستند.
شاغلین در مراکز روان درمانی که مستقیماً با بیماران روانی در ارتباط هستند.
هوشبری، مامایی، فوریت‌های پزشکی، کارشناس علوم آزمایشگاهی، و مشاغل زیرمجموعه آنها
خبرنگاری
آتش نشانی
رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری، راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده‌ها (چنانچه رابطه، تابع قانون کار باشد)
منظور از توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
1- ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به کارهای سخت و زیان آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان آور محسوب می گردد:
تعطیلات هفتگی
تعطیلات رسمی
ایام استفاده از مرخصی استحقاقی ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت3 روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون کار
ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی اعم از اینکه حقوق ایام مزبور توسط کارفرما پرداخت شود و یا اینکه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده کرده باشد.
2- ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود موجب زایل شدن توالی اشتغال وی در کارهای سخت و زیان آور نمی گردد:
ایام خدمت وظیفه سربازی (دوران ضرورت و احتیاط) مشروط بر اینکه بیمه شده حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگشته و یا اینکه در کار دیگری که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده باشد و همچنین ایام آماده به خدمت دوران توقیف بیمه شده در صورتی که منتهی به محکومیت وی نگردد و یا اینکه کارفرما بر اساس تکلیف قانونی حقوق دوران مزبور را به بیهم شده پرداخت نماید.
ایام حالت تعلیق که به واسطه عوامل قهریه طبیعی و یا حوادث و مخاطرات اجتماعی (مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی) که خارج از اراده کارفرما و بیمه شده بوده و در نتیجه آن کارگاه به طور موقت تعطیل می گردد ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشروط بر اینکه بیمه شده قبل از اتمام و یا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده یا طبق این آیین نامه بتواند بازنشسته شود.
ایام خدمت در جبهه که به تایید مراجع ذی صلاح رسیده باشد.
دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده براساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد.
ایام بلاتکلیفی بیمه شده که مستند به آرای صادره از سوی هیات های حل اختلاف و یا سایر مراجع قانونی منجر به پرداخت حقوق ایام مزبور شده باشد.
ایام استفاده از غرامت دستمزد ایام بیماری که در فاصله زمانی 1354.10.5 تا 1359.4.1واقع شده باشد.
غیبت غیرموجه حداکثر به مدت 10 روز در سال در مورد کارگاه های مشمول قانون کار یا براساس مقررات انضباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاه های غیرمشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم نشده باشد.
3- ایام و موارد ذیل چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود توالی اشتغال او را از بین برده و موجب تناوب اشتغال وی می گردد:
استفاده از مرخصی بدون حقوق به هر منظور و تحت هر عنوان
اخراج، استعفاء، انفصال و بازخریدی
غیبت غیرموجه بیش از (10) روز در هر سال در کارگاه های مشمول قانون کار یا براساس مقررات انضباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاه های غیرمشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم شده باشد.
اشتغال در کارها و مشاغل عادی
اشتغال در حرف و مشاغل آزاد
بیمه اختیاری
بیکاری بدون دریافت مقرری بیکاری
سایر موارد مشابه
لیست مشاغل سخت و زیان آور چگونه تهیه می شود؟
تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل بر حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون-کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت-درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت تعاون-کار و رفاه اجتماعی و با تایید توسط کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی موضوع این آیین نامه انجام می گیرد.
چه کسانی می‌توانند در مقامِ متقاضی سختی کار، جهت بهره مندی از حمایت‌های آن به اداره کار و امور اجتماعی درخواست دهند؟
کارگر
کارفرما
تشکل‌های کارگری و کارفرمایی
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت کار و امور اجتماعی
صندوق تأمین اجتماعی
ساعات کاری در مشاغل سخت و زیان‌آور
طبق ماده 52 قانون کار، در کارهای سخت و زیان آور، ساعات کار نباید از 6ساعت در روز و 36ساعت در هفته تجاوز نماید.
شرایط بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور چیست ؟
مطابق با بخش اول بند (ب) تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان آور، داشتن حداقل بیست سال متوالی و یا بیست و پنج سال متناوب اشتغال در کارهای سخت و زیان آور که در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را نیز به صندوق تامین اجتماعی پرداخت کرده باشند بدون شرط سنی می توانند درخواست خود را به ادارات کار و امور اجتماعی استان ها جهت طرح در کمیته های استانی ارائه نمایند.
میزان مرخصی در مورد کارهای سخت و زیان آور به چه میزان می باشد ؟
به استناد ماده 65 قانون کار مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5 هفته می باشد. استفاده از این مرخصی، حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد .
موسسه داد مهر گستر با گردآوری افراد متخصص در رشته روابط کار در حوزه قوانین کار و تامین اجتماعی می کوشد که بصورت موازی با بنگاه های اقتصادی همراه باشد تا کارفرمایان و کارگران محترم زیر چتر قانون به فعالیت خود درون کارگاه ادامه دهند . امیدواریم در تحقق این هدف موفق باشیم و رضایت شما همراهان گرامی را جلب نمائیم. حتما مدیران آگاه مستحضرند عدم تدابیر قانونی مستوجب فضایی ناامن و بدور از آرامش در کارگاه می گردد و این مهم بنگاه اقتصادی عزیزان را دچار حادثه و یا ضرر های جبران ناپذیر می نماید.
در کنار شما عزیزان با ارائه خدماتی چون تنظیم قرار دادها به صورت قانونی – مسائل حقوقی قانون کار – تنظیم لیست بیمه، دعاوی کارگر و کارفرما، مشاوره حقوقی بیمه، مشاوره و پذیرش دعاوی کار و تامین اجتماعی، قرارداد های پیمانکاری در رشت و سایر شهرهای استان هستیم.
