کار سخت و زیان‌آور به چه کارهایی اطلاق می‌گردد؟
طبق تعریف آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور ، مشاغلی هستند که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغالِ کارگر، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد؛ که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.
از تعریف قانون می‌توان اینگونه نتیجه گیری کرد که برخی مشاغل، ذاتاً و ماهیتاً سخت و زیان بار هستند و حتی اعمال تغییرات فنی و بهداشتی، سختی و زیان‌باریِ ماهیت کار را تا حدودی کاهش می‌دهد اما از بین نمی‌برد.
در دسته مقابل، مشاغلی هستند که واجد صفت سختی و زیان باری بوده اما با تدابیر مناسب فنی، بهداشتی و امنیتی از جانب کارفرما، این صفت، در آنها قابل حذف است.
بنابراین کارهای سخت و زیان آور به دو دسته تفکیک می‌شوند:
- گروه الف: مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیتِ شغل وابستگی دارد؛ اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما، سختی و زیان آوری آنها را حذف نمود.
- گروه ب: مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان آوری آنها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می‌گردد.
لیست مشاغل سخت و زیان‌آور
بر اساس تعاریف فوق، پیش فرض اصلی برای مشاغل سخت و زیان‌آور، فهرست مشاغلی است که به صورت آیین نامه، توسط شورای عالی حفاظت فنی و بهداشت کار و شورای عالی کار تهیه شده و به تصویب وزارت کار و وزارت بهداشت رسیده است.
- کار در معادناعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که ایجاب می‌نماید کارگران در تونل‌ها و راهروهای سر پوشیده به استخراج بپردازند.
- کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و به طور کلی هر گونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل‌ها، راهروها یا میله‌های معدن انجام وظیفه نماید، می‌باشد.
- حفر قنوات و چاه‌ها و فاضلاب‌ها و تونل‌های زیرزمینی و کار در مخازن سربسته.
- تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌های مشغول به کار و کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب به نحوی که کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخارات زیان آور متصاعد از کوره باشد.
- کارگرانی که مستقیماً و مستمراً در امرتولید درکارگاه هایدباغی، سالامبورسازی و روده پاک کنی اشتغال دارند و کار مستمر در گندابروها، جمع آوری، حمل و دفن زباله شهری.
- کار کارگرانی که مستمراً به امر جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود (نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالن‌های پرورش طیور) در واحدهای دامداری و طیور اشتغال دارند.
- کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از پنج متر از سطح زمین بر روی دکل‌ها، اتاقک‌های متحرک، داربست‌ها و اسکلت‌ها.
- کار مداوم برروی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلوولت و بالاتر.
- مشاغل شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیرپاشی ومالچ پاشی.
- عملیات جوشکاری در داخل مخازن.
- کارهایی که استمرار آنها موجبات ابتلا به بیماری‌ها حاصل از اشعه را فراهم می‌آورد، نظیر کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونساز به تشخیص مراجع ذی صلاح و به استناد قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب جلسه مورخ بیستم فروردین ماه ۱۳۶۸ مجلس شورای اسلامی.
- کار در محل‌های با فشار محیط بیش از حد مجاز از قبیل غواصی.
- کار مستمر در محیط‌هایی که با وجود رعایت مقررات حفاظتی و ایمنی موجبات بیماری‌های گوشی و یا کری کارگر را فراهم سازد.
- کار در امور سمپاشی باغات و اشجار و مزارع و ضدعفونی اماکن و طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری در زمان سمپاشی.
- کار کارگرانی که مستقیماً در امر تولید و ترکیب سموم و حشره کش ها اشتغال دارند در زمان انجام کار.
- کار با وسایل دارای ارتعاش درحدی که برای سلامتی کارگر زیان آور باشد.
- شاغلین در زندان‌ها و ندامتگاه‌ها که مستقیماً با زندانیان در ارتباط هستند.
- شاغلین در مراکز روان درمانی که مستقیماً با بیماران روانی در ارتباط هستند.
- هوشبری، مامایی، فوریت‌های پزشکی، کارشناس علوم آزمایشگاهی، و مشاغل زیرمجموعه آنها
- خبرنگاری
- آتش نشانی
- رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری، راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده‌ها (چنانچه رابطه، تابع قانون کار باشد)
منظور از توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
1- ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به کارهای سخت و زیان آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان آور محسوب می گردد:
- تعطیلات هفتگی
- تعطیلات رسمی
- ایام استفاده از مرخصی استحقاقی ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت3 روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون کار
- ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی اعم از اینکه حقوق ایام مزبور توسط کارفرما پرداخت شود و یا اینکه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده کرده باشد.
2- ایام و موارد زیر چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود موجب زایل شدن توالی اشتغال وی در کارهای سخت و زیان آور نمی گردد:
- ایام خدمت وظیفه سربازی (دوران ضرورت و احتیاط) مشروط بر اینکه بیمه شده حداکثر تا دو ماه پس از پایان خدمت به کار سابق خود برگشته و یا اینکه در کار دیگری که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده باشد و همچنین ایام آماده به خدمت دوران توقیف بیمه شده در صورتی که منتهی به محکومیت وی نگردد و یا اینکه کارفرما بر اساس تکلیف قانونی حقوق دوران مزبور را به بیهم شده پرداخت نماید.
- ایام حالت تعلیق که به واسطه عوامل قهریه طبیعی و یا حوادث و مخاطرات اجتماعی (مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی) که خارج از اراده کارفرما و بیمه شده بوده و در نتیجه آن کارگاه به طور موقت تعطیل می گردد ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشروط بر اینکه بیمه شده قبل از اتمام و یا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی که سخت و زیان آور شناخته شده مشغول به کار شده یا طبق این آیین نامه بتواند بازنشسته شود.
- ایام خدمت در جبهه که به تایید مراجع ذی صلاح رسیده باشد.
- دوران اسارت یا محکومیت سیاسی که بیمه شده براساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد.
- ایام بلاتکلیفی بیمه شده که مستند به آرای صادره از سوی هیات های حل اختلاف و یا سایر مراجع قانونی منجر به پرداخت حقوق ایام مزبور شده باشد.
- ایام استفاده از غرامت دستمزد ایام بیماری که در فاصله زمانی 1354.10.5 تا 1359.4.1واقع شده باشد.
- غیبت غیرموجه حداکثر به مدت 10 روز در سال در مورد کارگاه های مشمول قانون کار یا براساس مقررات انضباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاه های غیرمشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم نشده باشد.
3- ایام و موارد ذیل چنانچه در فواصل اشتغال بیمه شده به کارهای سخت و زیان آور واقع شود توالی اشتغال او را از بین برده و موجب تناوب اشتغال وی می گردد:
- استفاده از مرخصی بدون حقوق به هر منظور و تحت هر عنوان
- اخراج، استعفاء، انفصال و بازخریدی
- غیبت غیرموجه بیش از (10) روز در هر سال در کارگاه های مشمول قانون کار یا براساس مقررات انضباطی، تخلفاتی و یا استخدامی مربوط در کارگاه های غیرمشمول قانون کار که منجر به اخراج، انفصال موقت و یا دایم شده باشد.
- اشتغال در کارها و مشاغل عادی
- اشتغال در حرف و مشاغل آزاد
- بیمه اختیاری
- بیکاری بدون دریافت مقرری بیکاری
- سایر موارد مشابه
لیست مشاغل سخت و زیان آور چگونه تهیه می شود؟
تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل بر حسب درخواست کارگر، کارفرما، تشکل ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون-کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط کار توسط کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت-درمان و آموزش پزشکی و بازرسان کار وزارت تعاون-کار و رفاه اجتماعی و با تایید توسط کمیته های بدوی و تجدید نظر استانی موضوع این آیین نامه انجام می گیرد.
چه کسانی می‌توانند در مقامِ متقاضی سختی کار، جهت بهره مندی از حمایت‌های آن به اداره کار و امور اجتماعی درخواست دهند؟
- کارگر
- کارفرما
- تشکل‌های کارگری و کارفرمایی
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- وزارت کار و امور اجتماعی
- صندوق تأمین اجتماعی
ساعات کاری در مشاغل سخت و زیان‌آور
طبق ماده 52 قانون کار، در کارهای سخت و زیان آور، ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید.
شرایط بازنشستگی در کارهای سخت و زیان آور چیست ؟
مطابق با بخش اول بند (ب) تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان آور، داشتن حداقل بیست سال متوالی و یا بیست و پنج سال متناوب اشتغال در کارهای سخت و زیان آور که در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را نیز به صندوق تامین اجتماعی پرداخت کرده باشند بدون شرط سنی می توانند درخواست خود را به ادارات کار و امور اجتماعی استان ها جهت طرح در کمیته های استانی ارائه نمایند.
میزان مرخصی در مورد کارهای سخت و زیان آور به چه میزان می باشد ؟
به استناد ماده 65 قانون کار مرخصی سالیانه کارگرانی که به کارهای سخت و زیان آور اشتغال دارند 5 هفته می باشد. استفاده از این مرخصی، حتی الامکان در دو نوبت و در پایان هر شش ماه کار صورت می گیرد .
______________________________________________________________________________________________
موسسه داد مهر گستر با گردآوری افراد متخصص در رشته روابط کار در حوزه قوانین کار و تامین اجتماعی می کوشد که بصورت موازی با بنگاه های اقتصادی همراه باشد تا کارفرمایان و کارگران محترم زیر چتر قانون به فعالیت خود درون کارگاه ادامه دهند . امیدواریم در تحقق این هدف موفق باشیم و رضایت شما همراهان گرامی را جلب نمائیم. حتما مدیران آگاه مستحضرند عدم تدابیر قانونی مستوجب فضایی ناامن و بدور از آرامش در کارگاه می گردد و این مهم بنگاه اقتصادی عزیزان را دچار حادثه و یا ضرر های جبران ناپذیر می نماید.
در کنار شما عزیزان با ارائه خدماتی چون تنظیم قرار دادها به صورت قانونی – مسائل حقوقی قانون کار – تنظیم لیست بیمه، دعاوی کارگر و کارفرما، مشاوره حقوقی بیمه، مشاوره و پذیرش دعاوی کار و تامین اجتماعی، قرارداد های پیمانکاری در رشت و سایر شهرهای استان هستیم.
بدون دیدگاه