پرداخت بیمه بیکاری

در جامعه ای که بیکاری یکی از پدیده های جدی اجتماعی و اقتصادی آن محسوب می شود، جایگاه بیمه بیکاری بشدت اهمیت دارد و توجه به آن می تواند برخی از مسائل و مشکلاتی را که بر زندگی خانوادگی و اجتماعی شخص بیکار تأثیر گذار است، مهار کند. همچنین در شرایط رکود اقتصادی با کاهش فشار از طریق تأمین حداقل معیشت کارگران، امکان انعطاف پذیری با شرایط بازار به گونه ای فراهم خواهد شد که در نهایت از سقوط در ورطه مسائل جرم خیز خواهد کاست. پرداخت بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به‌بیمه‌شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می‌شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.

به چه کسی بیکار می‌گویند؟

از نظر قانون بیمه بیکاری، بی کار به شخص بیمه‌شده‌ای گفته می‌شود که بدون میل و اراده خود بی کار شده و اکنون آماده به کار است و می‌تواند در محیط کار جدید فعالیت خود را آغاز کند.

براساس قانون، اگر فرد بیمه‌شده به علت تغییرات ساختار اقتصادیِ محل کار و بنا به تشخیص وزارتخانه مربوطه و تائید شورای عالی کار، شغل خود را از دست دهد، بیکار موقت شناخته می‌شود و مشمول قانون بیمه بیکاری است. این قانون در مورد بیمه‌شدگانی که به خاطر حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزی شغل خود را از دست می‌دهند نیز صدق می‌کند.

ارادی یا غیرارادی بودن بیکاریِ فرد، به تشخیص کمیته‌ای متشکل از نمایندگانِ سازمان تأمین اجتماعی و اداره کار و امور اجتماعی محل اشتغال بیمه‌شده بستگی دارد.

گروه های مشمول بیمه بیکاری

در وضعیت فعلی در برخورد با مسئله بیمه بیکاری، آنان به چند گروه تقسیم می شوند:

• کارگرانی که در نهادهای دولتی و عمومی کار می کنند و با شرکتی قرارداد بسته اند و بیمه نیز هستند.
• کارگرانی که دربخش خصوصی کار می کنند و بیمه هستند.
• کارگرانی که قرارداد پیمانی (شبه رسمی) با نهادهای دولتی بسته اند و بیمه هستند.
• کارگرانی که در بعضی از کارخانجات یا واحدهای صنعتی دارای قرارداد دائم هستند.
• کارگرانی که چه در بخش دولتی و چه خصوصی دارای قرارداد فصلی، کار معین یا موقت می باشند.

شرایط پرداخت بیمه بیکاری

• اخراج از محل کار
• پرداخت حداقل شش ماه حق بیمه
• داشتن یک سال قرارداد کار با پرداخت حق بیمه

مقدار وجه پرداختی بیمه بیکاری

مبلغی که سازمان بیمه به عنوان پرداخت بیمه بیکاری به فرد متقاضی در نظر گرفته می شود، برابر با 55% از میانگین مزدکار فرد بیمه شده است. همین طور به ازای هر شخص تحت سرپرستی متقاضی، 10% به این مبلغ اضافه می شود. ناگفته نماند که این 10 درصد تنها به 4 نفر از اشخاص تحت تکفل تعلق می گیرد.

مبلغ پرداختی بیمه نباید کمتر از پایین ترین حقوقی که شورای کار در آن سال در نظر گرفته است، باشد. هم چنین این مبلغ نباید از 80% دستمزد فرد خواهان بیمه بیکاری بیشتر باشد.

کسی که به صورت جزئی از حقوق از کارافتادگی استفاده می برد، شرایط استفاده از بیمه بیکاری را نیز به طور هم زمان دارد.

این مبلغ، هرماه از دهم تا پانزدهم پرداخت می ­شود. چنان چه  با گذشت تاریخ ذکر شده، حقوق بیکاری پرداخت نشد، لازم است به شعبه های سازمان تامین اجتماعی رجوع کنید.

چه زمانی بیمه بیکاری قطع می شود؟

• زمانی که شخص متقاضی دوباره شاغل شود.
• شخص کاری نظیر شغل توصیه شده را قبول نکند.
• فرد بیمه شده حقوق بازنشستگی بگیرد و یا کاملا از کار افتاده شود.
• دوره پرداخت بیمه بیکاری به شخص بیمه شده به پایان برسد.
• دریافت کننده بیمه فوت شود.
• فرد بیمه شده بدون علت موجه از حضور در کلاس های کار آموزی سر باز زند.

فرصت زمانی گزارش بیکاری غیر ارادی

برای دریافت مقرری بیمه بیکاری باید حداکثر تا 30 روز از تاریخ بیکاری اقدام کنید و موضوع را به واحدهای تعاون، کار و رفاه اجتماعی مربوطه اطلاع دهید و آمادگی خود را برای اشتغال مجدد اعلام کنید.

اگر بیشتر از یک ماه از بیکاری شما گذشته باشد، باید با شرح دلایل قانع‌کننده و نامه کارفرما به شعبه تامین اجتماعی که کُد کارگاه کارفرما در آنجا قرار دارد، مراجعه کنید.

 

 

آیا ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری جزء سابقه کار کارگران در کارگاه به حساب می آید؟

در قوانین کار و تأمین اجتماعی و نیز در قانون بیمه بیکاری و آیین نامه اجرائی آن در مورد احتساب مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق کارگاهی کارگران مقرراتی پیش بینی نشده است اما این ایام جزء سابقه پرداخت حق بیمه آنان به لحاظ از کار افتادگی کلی، فوت و بازنشستگی منظور می گردد بنابراین محسوب داشتن مدتی که کارگران از مقرری بیمه بیکاری استفاده می کنند جزء سوابق کار کارگاهی منوط به توافق کارفرما خواهد بود.

برای استفاده از مقرری بیمه بیکاری چه شرایطی لازم است آیا بیمه شدگانی که مشمول قانون کار نمی باشند نیز می توانند برخوردار از مقرری بیمه بیکاری باشند؟

شرط لازم برای یافتن استحقاق به استفاده از مزایای قانون بیمه بیکاری شمول قانون کار به شخص بوده و به عبارت دیگر صرف شمول مقررات این قانون فرد را مشمول مقررات قانون بیمه بیکاری نیز قرار خواهد داد (ماده 148 قانون کار و بند الف ماده 4 قانون تأمین اجتماعی و نیز ماده یک قانون بیمه بیکاری) و در صورت بروز اختلاف و یا شبهه در خصوص شمول و یا عدم شمول مقررات قانون کار رای قطعی مراجع حل اختلاف موضوع فصل نهم قانون کار قاطع دعوی خواهد بود و از آنجا که مستند به ماده 4 قانون بیمه بیکاری معرفی کارگر بیکار شده با واحد کار و اموراجتماعی است لذا استنکاف سازمان تأمین اجتماعی از انجام تعهد خود در زمینه برقراری مقرری بیمه بیکاری برای بیمه شده بیکار فاقد وجهه قانونی می باشد.

آیا اشتغال به دستفروشی و دوره گردی را می توان از مشاغل قابل قبول برای قطع پرداخت بیمه بیکاری بیمه بیکاری دانست؟

منظور از اشتغال مجدد موضوع بند الف و تبصره 2 ماده 8 قانون بیمه بیکاری و ماده 17 آیین نامه اجرایی آن، اشتغال بکار در مشاغلی است که عرفاً بتوان آنها را جزء شغل قابل قبول و پذیرفته شده در مجموعه کار و اشتغال جامعه کارگری به حساب آورد و به این لحاظ عناوینی چون دستفروشی، دوره گردی و نظایر آن از مصادیق شغل به مفهوم یاد شده شناخته نمی شود و به این اعتبار تلقی آنها به عنوان اشتغال بکار مجدد و قطع پرداخت بیمه بیکاری کارگر موضوعیت نخواهد داشت.

 کارگری در ایام بیماری اخراج و بیکاری وی در مراجع حل اختلاف قانون کار بدون میل و اراده تشخیص داده شده است در این صورت آیا وی مشمول استفاده از مقرری بیمه بیکاری می شود؟

هر چند اخراج کارگر در زمان استراحت پزشکی به دلیل فقدان رابطه کاری و مزدی با کارفرما غیرقابل توجیه بنظر می رسد ولی این امر مانع استفاده فرد بیکار شده از مقرری بیمه بیکاری در صورت اظهارنظر اداره کار و امور اجتماعی محل مبنی بر غیرارادی بودن بیکاری کارگر بشرط داشتن شرایط مندرج در بند “الف” ماده 6 قانون بیمه بیکاری نخواهد بود و در این زمینه تکلیف واحدهای اجرایی سازمان تأمین اجتماعی قانوناً همان است که در ماده 3 قانون مرقوم و نیز ماده 8 آیین نامه اجرایی مربوط مقرر شده است.

آیا سازمان تأمین اجتماعی حق دارد نسبت به برقراری مقرری بیمه بیکاری به افراد معرفی شده از سوی اداره کار امتناع نماید؟

از آنجا که مستند به ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری تعیین تاریخ وقوع بیکاری صراحتاً با واحد کار و امور اجتماعی بوده و بیمه شده حسب دلالت ماده 4 قانون بیمه بیکاری با معرفی واحد کار و امور اجتماعی مزبور است که از مزایای این قانون منتفع خواهد شد، عدم برقراری مستمری بیکاری از سوی سازمان تأمین اجتماعی برای بیکاران معرفی شده فاقد مستند قانونی خواهد بود.

پرداخت بیمه بیکاری به کارگرانی که فصلی بوده و یا قرارداد کار موقت دارند چگونه است؟

از آنجا که کارگران شاغل در طرح ها و پروژه ها در هنگام شروع اشتغال از ماهیت موقت پروژه و یا طرح محل اشتغال مطلع بوده و با این علم و اطلاع، اقدام به انعقاد قرارداد کار می نمایند و نیز در مورد کارگران فصلی، ماهیت کار آنها (کار فصلی) به نحوی است که کار اصولاً پس از اتمام فصل کار تا شروع فصل بعدی به حالت تعلیق در می آید و این کارگران با پذیرش این نحوه کار به کار اشتغال یافته اند، اطلاق بیکاری خارج از میل و اراده به بیکاری ناشی از اتمام پروژه و یا بیکاری حدفاصل دو فصل کار با قانون پرداخت بیمه بیکاری انطباق ندارد.

در واحدی کارگران به دلیل اجرای طرح تغییر ساختار از مقرری بیمه بیکاری استفاده می کنند آیا به این ایام پایه های سنواتی تعلق می گیرد؟

با توجه به اینکه در زمان اجرای طرح تغییر ساختار، کارگرانی که از مقرری بیمه بیکاری استفاده می کنند فاقد رابطه کاری و مزدی با کارگاه مربوط می باشند احتساب این مدت جزء سوابق کار کارگاهی منوط به توافق کارفرماست. بنابراین در شرایطی که ایام تغییر ساختار جزء سابقه خدمت کارگران منظور نمی شود اعطای پایه های سنواتی این مدت نیز مورد پیدا نمی کند. لازم به یادآوری است که ادامه کار کارگران بعد از تغییر ساختار با حفظ سابقه کار قبلی و تأثیر افزایش های مزدی ناشی از مصوبات شواریعالی کار صورت می گیرد.

با وجود اینکه بر اساس مقررات تشخیص بیکاری بدون میل و اراده در اختیار واحد کار و امور اجتماعی است دیده می شود که این تشخیص به رای مراجع حل اختلاف منوط می گردد منطق این کار چیست؟

هر چند که مستند به ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون بیمه بیکاری، تشخیص بیکاری بدون میل و اراده و تاریخ وقوع بیکاری بعهده واحد کار و امور اجتماعی گذاشته شده است، لکن این امر مسلم است که این تشخیص بدون بررسی های لازم و انجام تحقیق امکان پذیر نبوده و نمی تواند مبنای درستی داشته باشد. در همین رابطه است که توصیه شده و می شود که با عنایت به صلاحیت مراجع حل اختلاف موضوع فصل نهم قانون کار در زمینه رسیدگی به اختلافات کارگری و کارفرمایی و بویژه مساله حساس فسخ قرارداد کار، تشخیص مزبور بر پایه رای قطعی مراجع یاد شده مبتنی باشد.

 آیا در مدتی که کارگران از مقرری بیمه بیکاری استفاده می کنند مشمول مزایای رفاهی حین اشتغال مانند عائله مندی، بن کارگری و غیره نیز می باشند؟

نظر به اینکه در زمان استفاده از مقرری بیمه بیکاری، کارگران فاقد رابطه کاری و مزدی با کارفرما می باشند به این لحاظ کارفرما تکلیفی نسبت به پرداخت مزایای رفاهی که در زمان اشتغال به کارگران پرداخت می کند مانند کمک هزینه های مسکن، عائله‌مندی و بن کارگری ندارد و دادن این مزایا به افرادی که از مقرری بیمه بیکاری استفاده می‌کنند صرفاً منوط به توافق کارفرما خواهد بود.

 

_________________________________________________________________________________________________

موسسه داد مهر گستر با گردآوری افراد متخصص در رشته روابط کار در حوزه قوانین کار و تامین اجتماعی می کوشد که بصورت موازی با بنگاه های اقتصادی همراه باشد تا کارفرمایان و کارگران محترم زیر چتر قانون به فعالیت خود درون کارگاه ادامه دهند . امیدواریم در تحقق این هدف موفق باشیم و رضایت شما همراهان گرامی را جلب نمائیم. حتما مدیران آگاه مستحضرند عدم تدابیر قانونی مستوجب فضایی ناامن و بدور از آرامش در کارگاه می گردد و این مهم بنگاه اقتصادی عزیزان را دچار حادثه و یا ضرر های جبران ناپذیر می نماید.

در کنار شما عزیزان با ارائه خدماتی چون تنظیم قرار دادها به صورت قانونی – مسائل حقوقی قانون کار – تنظیم لیست بیمه، دعاوی کارگر و کارفرما، مشاوره حقوقی بیمه، مشاوره و پذیرش دعاوی کار و تامین اجتماعی، قرارداد های پیمانکاری در رشت و سایر شهرهای استان هستیم.